ରଥ ଚକା ନିର୍ମାଣ: ଯେଉଁଠି ବିଶ୍ୱାସ ଓ ଶ୍ରମ ମିଶିଯାଏ
ପୁରୀ, ମେ 2025: ରଥଯାତ୍ରା ପୂର୍ବରୁ ଯେତେବେଳେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ପରିସରକୁ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ରଥ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟର ଗୁରୁତ୍ୱ ବିଶେଷ ହୁଏ। ରଥ ର ଚକା (ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ବଡ଼ ଚକ୍ର) ହେଉଛି ଏହି ରଥଯାତ୍ରାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ, ଯେଉଁଠାରେ ମାତ୍ର ଶ୍ରଦ୍ଧା ନୁହେଁ, ଶିଳ୍ପ କୁଶଳତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ମିଶିଯାଇଛି।
🔨 କେମିତି ହୁଏ ଚକା ତିଆରି?
- ରଥ ତିଆରି ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା କାଠ ହେଉଛି ମୂଳତଃ ଫାଣ୍ଡି, ଅଶ୍ୱଥ ଓ ସାଲ ଗଛର।
- ଏହି କାଠ ଗୁଡ଼ିକୁ ପୂର୍ବରୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ନେଇଆସାଯାଏ – ଏହାକୁ ବନ ବିଭାଗ ଓ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ମିଶି ପ୍ରବନ୍ଧନ କରନ୍ତି।
- ପ୍ରତି ରଥ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଚକାର ଆକୃତି ଓ ଆକାର ରହିଥାଏ:
- ନନ୍ଦିଘୋଷ (ଜଗନ୍ନାଥ): ୧୬ଟି ଚକା
- ତଳଧ୍ୱଜ (ବଳଭଦ୍ର): ୧୪ଟି ଚକା
- ଦର୍ପଦଳନା (ସୁଭଦ୍ରା): ୧୨ଟି ଚକା
🧵 ଶିଳ୍ପୀଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ୱ
- ଏହି ରଥ ଚକା ତିଆରି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗିଥାନ୍ତି ପୁରୀ ବୃହଦ୍କାରିଗର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ଯେଉଁମାନେ ପିଢି ଦରପିଢି ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
- ଶିଳ୍ପୀମାନେ ପ୍ରତି ଚକା ତିଆରି କରିବା ସମୟରେ ବିଶେଷ ମନ୍ତ୍ର ପଠନ କରନ୍ତି ଓ ନିୟମିତ ପୂଜା ପାଠ ହୁଏ।
- ଚକା ତିଆରି ପରେ ତାହାକୁ ରଥ ଧାଚାରେ ଲାଗାଯାଏ— ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ କୁହାଯାଏ ‘ଭଉନ୍ରି’।
📸 ଭଉନ୍ରି ଉତ୍ସବ – ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଶ୍ୟ
- ଭଉନ୍ରି ଦିନରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବଡ଼ ସଂଖ୍ୟାରେ ଭିଡ଼ କରନ୍ତି।
- ଏହି ଦିନ ଯେତେବେଳେ ରଥରେ ପ୍ରଥମ ଚକା ସଂଯୋଜିତ ହୁଏ, ସମସ୍ତେ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଧ୍ୱନିରେ ଗଞ୍ଜାଇ ଉଠନ୍ତି।
🙏 ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଅର୍ଥ
- ଚକା ହେଉଛି ଗତିର ପ୍ରତିକ— ଜୀବନର ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା, ଧର୍ମର ପଥରେ ଚଲିବା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଚକ୍ର କୁ ଧାରଣ କରିଥାଏ।
- ଏହି ଚକା କେବଳ ରଥକୁ ଚଲାଇନଥାଏ, ଏହା ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଆତ୍ମାକୁ ଗତି ଦିଏ।
ରଥ ନିର୍ମାଣ ପ୍ରଗତି
- କାରିଗରଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରିକ୍ତି: ପୁରୀରେ ରଥ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଜୋରଦାର ଭାବେ ଚାଲିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୨୦୦ ରୁ ଅଧିକ କାରିଗର ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି। YouTube
- ‘ଭଉନ୍ରି’ ଉତ୍ସବ: ଏହି ରଥ ନିର୍ମାଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ୧୯ତମ ଦିନରେ ‘ଭଉନ୍ରି’ ଉତ୍ସବ ପାଳିତ ହେଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୨୬ଟି ଚକ ରଥରେ ସଂଯୋଜିତ ହେଲା।
👮♂️ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଯାତାୟାତ ବ୍ୟବସ୍ଥା
- ପୁରୀ ପୋଲିସର ପଦକ୍ଷେପ: ପୁରୀ ପୋଲିସ ଏସପି ବିନୀତ ଅଗ୍ରୱାଲଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସମୁଦାୟ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପଦକ୍ଷେପ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି, ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଯାତାୟାତ ଓ ଭିଡ଼ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା।
- ବିଶେଷ ଟ୍ରେନ୍ ସେବା: ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ୩୬୫ଟି ବିଶେଷ ଟ୍ରେନ୍ ଚାଲୁ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ନେଉଛି, ଯାହା ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ଯାତ୍ରାକୁ ସୁବିଧାଜନକ କରିବ।
ଚାଲିଥିବା ବିବାଦ ଓ ନିୟମ
- ବିଦେଶରେ ଅନୁଚିତ ରଥଯାତ୍ରା: ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ସେବାୟତମାନେ ବିଦେଶରେ ଅନୁମୋଦିତ ତାରିଖ ବାହାରେ ରଥଯାତ୍ରା ଆୟୋଜନ ପ୍ରତି ବିରୋଧ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
- ନିୟମ ଗଠନ: ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଦେଶର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରମାନେ ପୁରୀ ମନ୍ଦିରର ନିୟମ ଅନୁସରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମାନକ କାର୍ଯ୍ୟପଦ୍ଧତି (SOP) ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରୁଛି।
ଆଜିର ମୁଖ୍ୟ ବୈଠକ
- ଛତିଶା ନିଜୋଗ ବୈଠକ: ଆଜି ସନ୍ଧ୍ୟା ୫ଟାରେ ନିଳାଦ୍ରି ଭକ୍ତ ନିବାସରେ ଛତିଶା ନିଜୋଗ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ରଥଯାତ୍ରା ସମ୍ପର୍କିତ ରିତିନିୟମ ଓ ସମୟସୂଚୀ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହେବ।
