ଓଡ଼ିଶାର ଗୌରବ: ରାଜା ଖାରବେଳଙ୍କ ବୈଭବମୟ ଇତିହାସ
ପ୍ରସ୍ତାବନା
ଓଡ଼ିଆ ଇତିହାସରେ ରାଜା ଖାରବେଳଙ୍କ ନାମ ଅମର। ତିନି କେବଳ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶାସକ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରେମୀ, ଧର୍ମନିଷ୍ଠ ଏବଂ ମହାନ ଯୋଦ୍ଧା ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ ଏକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ରୂପେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।
ଖାରବେଳଙ୍କ ଜନ୍ମ ଓ ପୂର୍ବ ପଟଭୂମି
ରାଜା ଖାରବେଳଙ୍କ ଜନ୍ମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ହୋଇଥିବା ବିଶ୍ୱାସ। ସେ ମହାମେଘବାହନ ବଂଶର ସମ୍ମାନିତ ଶାସକ ଥିଲେ। ଶିଶୁ କାଳରୁ ସେ ଶାସନ, ସେନାନୀତି, ଧର୍ମ ଓ କଳାରେ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
ଶାସନ କାଳ ଓ ସଂସ୍କୃତିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର
ଖାରବେଳଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ କଳିଙ୍ଗ ଅପୂର୍ବ ବିକାଶ ପାଇଥିଲା। ସେ ଅନେକ ନଦୀ, ନାଳା, ରାସ୍ତା ଓ ପ୍ରସାଦ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ସେ ଦ୍ରଢ଼ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ କଳା, ସଂଗୀତ, ନାଟ୍ୟ ଓ ଧର୍ମକୁ ଉନ୍ନତି କରିଥିଲେ।
ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ
ଖାରବେଳ ଜୈନ ଧର୍ମର ଅନୁୟାୟୀ ଥିଲେ। ସେ ଜୈନ ମୁନିମାନେ ପାଇଁ ବହୁତ ବୃତ୍ତି ଓ ସୁବିଧା ଦେଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଶାସନକାଳରେ ଅନେକ ଜୈନ ଗୁମ୍ଫା ଓ ମଠ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଉଦୟଗିରି ଓ ଖଣ୍ଡଗିରି ଗୁମ୍ଫା।
ସେନା ଅଭିଯାନ ଓ ବାହ୍ୟ ଆକ୍ରମଣ
ଖାରବେଳ ଏକ ସାହସୀ ସେନାପତି ଥିଲେ। ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଅଭିଯାନ କରି ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ଅଧିନକୁ ଆଣିଥିଲେ। ତିନି ମଗଧ ରାଜ୍ୟରେ ଅଭିଯାନ କରି, ପୂର୍ବରୁ ଧନନନ୍ଦ ଯେଉଁ ମୂର୍ତ୍ତି ବାହାରି ନେଇଥିଲେ, ସେଉଁଥିରୁ ଜୈନ ମୂର୍ତ୍ତି ଫେରାଇ ଆଣି କଳିଙ୍ଗକୁ ନେଇଆସିଥିଲେ।
ହାଥୀଗୁମ୍ଫା ଶିଳାଲିପି: ଏକ ଐତିହାସିକ ଦଳିଲ
ଖାରବେଳଙ୍କ ଶାସନ ବିଷୟରେ ମୁଖ୍ୟ ସୂତ୍ର ହାଥୀଗୁମ୍ଫା ଶିଳାଲିପି। ଏହି ଶିଳାଲିପି ଉଦୟଗିରିରେ ଅବସ୍ଥିତ ଓ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରେ ଲିଖାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ତାଙ୍କ ଅଭିଯାନ, ସଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟ, ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଓ ସେନା ବିଜୟର ବିବରଣୀ ମିଳିଥାଏ।
ଖାରବେଳଙ୍କ ଦେଖାଯିବା ଉପାଦାନ (Legacy)
ଖାରବେଳ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଗୌରବ ଚିହ୍ନ। ସେ ଅନେକ ଖେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଆ ଜନମାନସକୁ ଗର୍ବିତ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ନାମରେ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ପୁସ୍ତକ, ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି। ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ଉନ୍ନତିରେ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ଅମୂଲ୍ୟ।
ଖାରବେଳଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ
ଖାରବେଳ ଦୂରଦର୍ଶୀ ରାଜନେତା ଥିଲେ। ସେ କେବଳ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଦୃଢ଼ତା ସହିତ ଦେଶର ଶାସନ କରିନଥିଲେ, ବରଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ କଳିଙ୍ଗର ପରିଚୟ ଏବଂ ପ୍ରଭାବକୁ ବୃହତ୍ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଅଭିଯାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସଂଘଠିତ ଓ ସୁନିଯ଼ିତ ଥିଲା, ଯାହା ତାଙ୍କର ରାଜନୈତିକ କୌଶଳକୁ ଦର୍ଶାଏ। ସେ ଅନେକ ଦକ୍ଷିଣ ରାଜ୍ୟ ସହିତ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ମିତ୍ରତା ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।
ସମାଜ କଳ୍ୟାଣ ଏବଂ ପ୍ରଜାପ୍ରତି ଆଦର
ଖାରବେଳଙ୍କ ଶାସନର ମୂଳ ଆଧାର ଥିଲା – ପ୍ରଜା ମଙ୍ଗଳ। ସେ ଅନେକ ସାର୍ବଜନୀନ ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ – ଜଳ ପାନୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଖେତ ଜଳାୟନ ପ୍ରଣାଳୀ, ରାଜପଥ ଓ ନାଳା ନିର୍ମାଣ, ଦୁଃଖୀ ଓ ଆଶ୍ରୟହୀନ ପାଇଁ ସହାୟତା। ସେ ଏକ ଦୟାଳୁ ଶାସକ ଥିଲେ ଯିଏ ପ୍ରଜାଙ୍କ ମତ ଶୁଣି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଉଥିଲେ।
କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ରୁଚି
ଖାରବେଳ କଳାପ୍ରେମୀ ଥିଲେ। ସେ ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ, ନାଟକ, ସ୍ଥାପତ୍ୟକଳାର ପ୍ରତି ଅଧିକ ଗଭୀର ରୁଚି ଦେଖାଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଶାସନକାଳରେ ଅନେକ ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ନୃତ୍ୟାଶ୍ରମ, ଓ କଳା କେନ୍ଦ୍ର ଉଦ୍ଭବ ଘଟିଥିଲା। ତିନି କଳିଙ୍ଗ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ।
ଯୁଦ୍ଧ ଶିଳ୍ପ ଓ ରଣନୀତି
ଖାରବେଳ ଏକ ଦକ୍ଷ ଯୁଦ୍ଧନୀତିଜ୍ଞ ଥିଲେ। ସେ ଏକ ଭଳି ସେନା ଗଠନ କରିଥିଲେ ଯାହା ଶିସ୍ତ, ଅନୁଶାସନ ଓ ତକନିକରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ଥିଲା। ମଗଧ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଭିଯାନ ଏହାର ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ। ସେ ବାହ୍ୟ ଶକ୍ତିମାନ ଶତ୍ରୁମାନେ ଆସି କଳିଙ୍ଗକୁ ଅଭିଯାନ କରିବାକୁ ଭୟ କରୁଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧ ତନ୍ତ୍ର ବୃହତ ଯୋଜନା ଓ ଚାଳାକ ଅଭିଗମ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା।
ଶିକ୍ଷା ଓ ଗବେଷଣା ପ୍ରତି ଅବଦାନ
ଖାରବେଳ ଅନେକ ଗବେଷଣା ଓ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ। ତିନି ତାଙ୍କର ଶାସନକାଳରେ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଚିନ୍ତନ, ଧାର୍ମିକ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ୱନ୍ଦ ଓ ବୈଷୟିକ ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇଥିଲେ। ଜୈନ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ମୃତ୍ୟୁ ଓ ଏକ ଅମର ଓଇତିହ୍ୟ
ଖାରବେଳଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ କେତେକ ଅସ୍ଥିରତା ମୁହଁଦେଖିଥିଲେ ତଥାପି ତାଙ୍କର ନାମ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସରେ ଅମର ଅଛି। ଏହି ମହାନ ରାଜା ଓଡ଼ିଆ ଜନତା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରେରଣା ସ୍ତ୍ରୋତ ଅଟୁଟ ରହିଛନ୍ତି।
ନିଷ୍କର୍ଷ
ଖାରବେଳ କେବଳ ଏକ ରାଜା ନୁହେଁ, ସେ ଏକ ଆଇଡଲ, ଏକ ଗବେଷଣା ଅଧ୍ୟାୟ। ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜଣ ସେଠାରୁ ଶିଖିପାରିବେ – ଶକ୍ତି, ଦୟା, ଧର୍ମ ଓ ସଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରେମ କଣ ଥାଏ।
ଓଡ଼ିଆରେ ଖାରବେଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଲେଖାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି:
ଓଡ଼ିଆ ଇତିହାସ ଓ ଗୌରବକୁ ପ୍ରଚାର କରିବା
ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ:
- ଓଡ଼ିଶାର ଗୌରବଶାଳୀ ଇତିହାସକୁ ଉଜାଗର କରିବା
ଖାରବେଳଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ, ସେଙ୍କର କଳା, ସଂସ୍କୃତି, ଧର୍ମ ଓ ସେନା କୌଶଳ ଜନସାଧାରଣ ମଧ୍ୟରେ ଭଲଭାବେ ପ୍ରସାର କରିବା। - ଓଡ଼ିଆ ମାନସିକତା ଓ ଅଭିମାନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା
ଓଡ଼ିଆ ଜନତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଗୌରବଶାଳୀ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ବିଷୟରେ ଜଣାଇ ସ୍ୱାଭିମାନ ବୃଦ୍ଧି କରିବା। - ଇତିହାସ ଶିକ୍ଷାକୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ପହଁଚେଇବା
ଯେଉଁ ଲୋକେ ହିନ୍ଦୀ କିମ୍ବା ଇଂରାଜୀ ନ ପଢିପାରନ୍ତି, ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ତଥ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସହଜରେ ବୁଝିପାରିବେ। - ଏକ ଶିକ୍ଷାନୁକୂଳ ଉପାଦାନ ଭାବରେ କାମ କରିବା
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ, ଏସ୍ସି ପ୍ରସ୍ଥୁତି ପାଠକ, ଏବଂ ଇତିହାସ ଗବେଷକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଲେଖା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭିକାର ହେବ।
ଆପଣଙ୍କ ଦିନ ଭଲ ଯାଉ। ଅଧିକ ଖବର ଓ ତାଜା ଅପଡେଟ୍ ପାଇଁ ପଢ଼ନ୍ତୁ – odianews.co.in 🌐
ଧନ୍ୟବାଦ!
✍️ – ଓଡ଼ିଆନ୍ୟୁଜ୍ ଟିମ୍
